W momencie wzrostu wartości danej nieruchomości powstaje obowiązek tak zwanej opłaty planistycznej, inaczej nazywanej rentą planistyczną . Zostaje nałożona przez gminę na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub wprowadzenia do niego zmian. W ten sposób gmina odzyskuje część kosztów poniesionych w związku z uchwaleniem planu, a także umożliwia szereg inwestycji wyzbywając się atrakcyjnych terenów.
Każda sprzedaż nieruchomości związana jest ze sporządzeniem aktu notarialnego. Notariusz zobowiązany jest w ciągu siedmiu dni od dnia przeprowadzenia transakcji zgłosić ten fakt wójtowi, burmistrzowi, czy prezydentowi danego miasta. Gdy władze otrzymają taką informację, rozpoczynają postępowanie, którego ma na celu ustalenie, czy zmiana planów zagospodarowania przestrzennego wpłynęła na wartość nieruchomości. Jeżeli wydana decyzja jest pozytywna, właściciel jest zobowiązany dokonać opłaty planistycznej. Kwota, jaką należy uiścić, zostaje ustalona przez radę gminy podczas uchwalania miejscowego planu zagospodarowania. Zostaje wyrażona w procentach i zgodnie z postanowieniami ustawy nie może przekroczyć 30 %. Należy pamiętać, że opłata nie może zostać pobrana, jeśli stawka procentowa nie została określona przez radę w uchwale.
Kto może zostać zwolniony z renty planistycznej ?
Osobami, które nie muszą wnosić opłaty są rolnicy, którzy zgodnie z ustawą z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przeniosą nieodpłatnie własność nieruchomości na następcę.
Kwestię renty planistycznej regulują postanowienia z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z Art. 36.4, czytamy:
„Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości, przy czym zbycie nieruchomości musi nastąpić przed upływem 5 lat od dnia wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego”.