Podejmując decyzję o kupnie nieruchomości może okazać się, że dokonaliśmy zakupu z dożywotnikiem. Oznacza to, że mamy do czynienia z umową dożywocia. Jej istotą jest przede wszystkim funkcja alimentacyjna.
Dożywotnik, czyli właściciel przekazuje prawo własności nieruchomości w zamian za utrzymanie (wikt, opierunek, pomoc w chorobie itp.), a także godny pochówek. Dziś już rzadko spotykamy taką formę przekazania majątku. Zdarza się jednak, że banki przejmują w ten sposób nieruchomości oferując w zamian niewysokie renty. Ze względu pełnienia funkcji alimentacyjnej, przeciwko umowie dożywocia nie działa rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych.
Kwestia ksiąg wieczystych
Umowa dożywocia zostaje ujawniona w dziale III, chyba, że obciąża nieruchomość bez stosownego wpisu i zostaje w nim pominięta. Może to wynikać z wyjątku przewidzianego w art. 7 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko m.in. prawu dożywocia. Jeśli więc chcemy uchronić się od tego typu problemów, przede wszystkim musimy sprawdzić podstawę nabycia przez sprzedającego w dziale II księgi wieczystej. Jeśli pojawi się tam umowa dożywocia, należy upewnić się , czy już nie wygasła. To oznacza, że dożywotnik złożył oświadczenie o zrzeczeniu się tego prawa, bądź zmarł. Wystarczy odpis skrócony aktu zgonu osoby ujawnionej jako dożywotnik w księdze wieczystej lub w umowie dożywocia (akcie notarialnym). Czasami wystarczy sprawdzenie papierowej księgi wieczystej. Przy migracji ksiąg papierowych przepisuje się tylko wpisy niewykreślone. W dziale III papierowej Kw mogła być ujawniona umowa dożywocia i została wykreślona jeszcze przed migracją na podstawie odpisu aktu zgonu dożywotnika. Należy pamiętać, że w przypadku kupna nieruchomości z dożywotnikiem przechodzą na nas obowiązki o charakterze alimentacyjnym, a dożywotnicy to z reguły osoby starsze. W takiej sytuacji możemy jedynie poszukać nowego nabywcy lub uzbroić się w cierpliwość i poczekać.