Przekształcenie działki rolnej w budowlaną

Firmy deweloperskie poszukują atrakcyjnych lokalizacji dla swoich inwestycji. Z uwagi na coraz mniejsze zasoby coraz częściej decydują się na zakup terenów rolnych, które po przekształceniu w działki budowlane stają się miejscem dla nowych projektów. Jak wygląda proces odrolnienia działki i kiedy jest to możliwe? O tym poniżej.

Przekształcenie – kiedy możliwe? Każde przekształcenie działki musi odbyć się zgodnie z założeniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który uchwalany jest przez radę gminy lub miasta. Każdy z nich określa przeznaczenie konkretnego obszaru. Czasem zdarza się jednak, że gmina takiego planu nie posiada. Warto wtedy złożyć wniosek o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Niestety nie w każdym przypadku będzie to możliwe. Co mówi ustawa? Listę gruntów możliwych do odrolnienia reguluje ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Zgodnie z jej zapisami, przekształcenie działki rolnej w budowlaną jest możliwe, gdy grunty zaklasyfikowane są jako nieużytki lub grunty o najniższej przydatności produkcyjnej (klasy IV-VI). Nie oznacza to jednak, że gruntów z klas I-III nie można przeznaczyć na cele nierolnicze i nieleśne. W tym przypadku decyzja będzie należeć do ministra, przez co proces będzie trudniejszy i znacznie się wydłuży. W pozostałych przypadkach decyzję będzie podejmować administracja lokalna. Składamy wniosek Bez względu na to, czy działkę obowiązuje plan miejscowy, czy nie, zmianę przeznaczenia możemy uzyskać na dwa sposoby. W przypadku, gdy plan obowiązuje zmiana wymaga zgody rady gminy, która zostanie podjęta w drodze uchwały. Wniosek o zgodę należy złożyć w urzędzie gminy właściwym dla danej nieruchomości.  Należy jednak pamiętać, że gmina może odmówić wprowadzenia zmian.  Może się tak zdarzyć, gdy wniosek nie jest spójny z polityką przestrzenną gminy. W przypadku braku planu można wystąpić o decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Po przeprowadzeniu postępowania w sprawie, decyzję wydaje wójt. Zasady, na podstawie których decyzja jest wydawana są określone  w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w Kodeksie postępowania administracyjnego. Cały proces trwa od 2 do 3 miesięcy. Aby otrzymać pozytywną decyzję działka musi spełnić następujące warunki:
      • powinna graniczyć na zasadzie sąsiedztwa z inną działką zabudowaną (przynajmniej jedna działka sąsiednia jest zabudowana),
      • powinna mieć dostęp do drogi publicznej;
      • istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu musi być wystarczające dla zamierzenia budowlanego (wymagane minimum to zapewniona możliwość podłączenia do prądu);
      • teren nie może być objęty ochroną przyrodniczą, konserwatorską i archeologiczną, chyba że została zawarta umowa z konserwatorem zabytków na nadzór nad budową.
    Pomimo spełnienia warunków nie każdą działkę rolną można jednak zabudować w oparciu o procedurę ubiegania się o wydanie decyzji. Ogromne znaczenie ma to polityka przestrzenna gminy,  która dba o ład może stwierdzić,  czy  dana działka pozostanie rolną – niezabudowaną. Zmiana przeznaczenia pod zabudowę mieszkaniową jest zwolniona z opłat. Obowiązek opłaty skarbowej występuje w przypadku wniosków dotyczących budynków gospodarczych, przemysłowych lub usługowych. Przekształcenie działki rolnej może jest procesem czasochłonnym, jednak warto poświęcić temu czas i zająć się formalnościami jak najszybciej.

    Kolejne zmiany w uwłaszczeniu gruntów.

    Zaledwie kilka miesięcy temu w życie weszła ustawa o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność, a już okazuje się, że sprawiło to problemy wielu właścicielom nieruchomości. Samorządy nie wyrabiają się z wystawianiem zaświadczeń, konieczna jest więc kolejna zmiana przepisów.

    Szacuje się, że obecnie zaledwie kilku procentom osób uprawnionych wydano zaświadczenia o przekształceniu użytkowania wieczystego gruntu we własność. Samorządy mają na to 12 miesięcy, jednak zdarzają się przypadki, że zaświadczenie nie jest wydawane z uwagi na pojawiające się wątpliwości.

    O jakie wątpliwości chodzi? Jak wyjaśnia Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju „(…) są takie samorządy, z którymi prowadzimy dialog na temat pewnych rozwiązań, ponieważ blokują przekształcenie w sytuacji, w której pojawiają się wątpliwości, np. konieczność podziału na gruncie czy kwestia oceny pomocy publicznej”. Dodatkowo samorządy zmagają się z problemami czysto technicznymi – zbyt dużą ilością zaświadczeń do wydania, nieaktualnymi adresami, czy niejasnościami w zakresie przepisów.

    Użytkownicy wieczyści stali się 1 stycznia 2019 roku z mocy prawa właścicielami gruntów. Samorządy zobowiązane są jednak do wystawienia zaświadczenia o przekształceniu w ciągu 12 miesięcy od tej daty. Na wniosek uprawnionego zaświadczenie takie powinno być wydane szybciej. Osoby uprawnione muszą uiścić tzw. opłatę przekształceniową. Mogą jednak liczyć na spore bonifikaty (nawet 99 % w niektórych miastach), jeśli dokonają płatności jednorazowej w pierwszym roku od przekształcenia. Brak zaświadczenia może oznaczać, iż osoby te nie będę w stanie dotrzymać wskazanego terminu, a tym samym przepadnie im możliwość skorzystania z bonifikaty.

    „Zmiany mamy praktycznie gotowe. One doprecyzowują pewne kwestie, ograniczają swobodę w interpretowaniu poszczególnych sytuacji przez samorządy. Wprowadzają także element społeczny, bo nie wszystkie samorządy przyjęły bonifikaty dla swoich mieszkańców z tytułu likwidacji użytkowania wieczystego. Wprowadzimy ustawowo bonifikaty dla określonych grup społecznych, np. dla rodzin z osobami niepełnosprawnymi, także na gruntach samorządowych, nie tylko na gruntach Skarbu Państwa” – wskazuje Artur Soboń.

    W samej tylko Warszawie na wydanie czeka ok. 600 tys. decyzji, co przekłada się na konieczność wystawienia ponad 2000 zaświadczeń dziennie. Ilość ta znacznie przekracza możliwości stołecznego urzędu, dlatego już teraz Zarząd Unii Metropolii Polskich zaapelował o wydłużenie do roku 2023 terminu na wydanie zaświadczeń o przekształceniu.

    Artur Soboń zapewnia, że prace nad zmianami będą miały miejsce w najbliższym czasie.