Tag: spadek

Postępowanie spadkowe – jak je przeprowadzić?

Po śmierci spadkodawcy spadkobiercy nie mogą swobodnie dysponować otrzymanym w spadku majątkiem. Fakt ten należy sformalizować, co ma szczególne znaczenie w przypadku nieruchomości. Bez tego nie mogą bowiem jej sprzedać, podarować, czy też zaciągnąć na nią kredytu.

Przyjęcie lub odrzucenie spadku

Spadek można otrzymać na mocy ustawy albo na podstawie testamentu, jeśli spadkodawca takowy po sobie pozostawił. Spadek można odrzucić lub przyjąć. Decyzja o odrzuceniu podejmowana jest najczęściej w oparciu o informacje o licznych zobowiązaniach zmarłego. Należy pamiętać, że dziedziczy się nie tylko majątek, ale również długi! Odrzucenie spadku jest równoznaczne z pozbyciem się odpowiedzialności za niespłacone kredyty i pożyczki spadkodawcy. Spadek można również przyjąć. Obie czynności wymagają złożenia stosownego oświadczenia przed sądem lub notariuszem, czego należy dokonać w ciągu pół roku od otwarcia spadku. Po tym czasie przyjmuje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, czyli odpowiedzialność za długi spadkowe będzie ograniczona do otrzymanego majątku.

Nieruchomości w spadku – konieczne postępowanie spadkowe

W przypadku dziedziczenia przedmiotów mniejszej wartości, albo o znaczeniu sentymentalnym nie ma potrzeby przeprowadzania postępowania spadkowego. Jest to jednak konieczne, gdy w skład masy spadkowej wchodzą nieruchomości, akcje, obligacje, środki na rachunkach bankowych lub ruchomości, których zmarły był formalnie właścicielem (np. samochód). Postępowanie spadkowe ma na celu potwierdzenie nabycia spadku i może się rozpocząć po upływie 6 miesięcy od otwarcia spadku lub wcześniej, jeżeli wszyscy znani spadkobiercy złożyli swoje oświadczenia.

Niezbędne dokumenty

Postępowanie takie przeprowadza sąd rejonowy właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. W tym celu zainteresowana strona musi złożyć wniosek zawierający:

– dane wnioskodawcy,

– dane pozostałych spadkobierców – uczestników postępowania,

– dane osobowe zmarłego, datę jego śmierci oraz ostatni adres zamieszkania,

– testament – jeśli został sporządzony.

Wniosek należy złożyć w tylu kopiach ilu jest uczestników postępowania. Podlega opłacie w wysokości 55 zł.

Po zakończeniu postępowania sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym wskazuje wszystkich spadkobierców oraz udział w masie spadkowej, jaki każdemu z nich przysługuje.

Akt poświadczenia dziedziczenia

Jeśli spadkobiercy dojdą do porozumienia co do podziału spadku, jego przyjęcie może mieć formę poświadczenia dziedziczenia, które sporządza notariusz (nawet jeśli w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość). Trzeba się tu liczyć z dodatkową opłatą, wyższą niż ta za wniosek składany do sądu. Cała procedura zakończy się jednak znacznie szybciej, podczas jednej wizyty w kancelarii notarialnej.

Podatek od spadku

Otrzymanie spadku jako przysporzenie majątkowe podlega opodatkowaniu. Stawki zależą od linii pokrewieństwa łączącego spadkobiercę ze zmarłym. Przedstawia się to następująco:

  • grupa I – małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa, stawka podatku 7%, próg zwolnienia z podatku wynosi 9 637 zł;
    grupa II – zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, stawka podatku 12%, próg zwolnienia 7 276 zł;
  • grupa III – pozostałe osoby, do tej grupy zalicza się również partner, z którym zmarła osoba żyła w związku nieformalnym, stawka podatku 20% podatku od otrzymanego spadku, próg zwolnienia 4 902 zł.

Próg zwolnienia podatkowego to kwota, do której spadkobierca nie musi płacić podatku.

Zwolnienie z podatku

Małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha mogą skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn (zwolnienie nie dotyczy spadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.). Aby skorzystać ze zwolnienia od podatku, należy zgłosić fakt otrzymania spadku w urzędzie skarbowym (na formularzu SD-Z2) w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza, wskazujac co w drodze spadku odziedziczyliśmy.

Jak zapisać nieruchomość w spadku?

Jeśli chcemy zapisać nieruchomość w spadku konkretnej osobie, a także by uniknąć późniejszych nieporozumień między spadkobiercami, należy sporządzić testament u notariusza i zawrzeć w nim tzw. zapis windykacyjny.

Wszystkie czynności dotyczące rozporządzania prawem własności nieruchomości, zgodnie z polskim prawem, muszą mieć formę aktu notarialnego. To samo dotyczy sytuacji, w której właściciel nieruchomości, chce aby po jego śmierci stała się ona własnością konkretnej, wskazanej przez niego osoby. W przypadku braku takiego zapisu, nieruchomość wejdzie do masy spadkowej i będzie dziedziczona na zasadach ustawowych przez wszystkich spadkobierców.

Zapis windykacyjny to nic innego jak rozporządzenie testamentowe, w którym wskazana jest osoba będąca spadkobiercą oraz przedmiot spadku. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia, czyli zgodnie z kodeksem cywilnym, z chwilą śmierci spadkodawcy. Aby zapis był ważny, musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. W innych formach testamentu testator może powołać do spadku określone osoby lub osobę, jednak nie może w nim wskazać rzeczy lub prawa podlegających dziedziczeniu. To właśnie zasadnicza różnica między testamentem zwykłym, a zapisem windykacyjnym.

Przedmiotem zapisu może być między innymi nieruchomości. Zapis windykacyjny nie może być obarczony warunkiem lub terminem, a nawet jeśli takie pojawią się w testamencie, z chwilą śmierci spadkodawcy uważa się je za nieistniejące. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy z zapisu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia testator nie dokonałby zapisu. Warunek taki musi być zgodny z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego. Zapisobierca, jeśli jest do tego uprawniony na podstawie ustawy, bierze również udział w podziale pozostałej części majątku proporcjonalnie z innymi spadkobiercami.

Osoba, która otrzyma nieruchomość na podstawie zapisu, odpowiada za długi spadkowe, o ile spadek przyjmie. Odpowiedzialność ta jest solidarna z innymi spadkobiercami, dziedziczącymi z pozostałej części majątku, a jej wysokość jest równa wysokości otrzymanego przysporzenia.

Aby stać się pełnoprawnym właścicielem nieruchomości, zapisobierca powinien albo wystąpić do sądu o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, albo do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia. Jedynym dokumentem, jaki będzie musiał przedstawić, jest testament z zapisem windykacyjnym. Nie potrzebuje już zgody, czy pełnomocnictwa od innych spadkobierców, nie ma również potrzeby przeprowadzania postępowania spadkowego. Z wnioskami takimi może jednak wystąpić najwcześniej po upływie pół roku od otwarcia spadku, chyba że pozostali spadkobiercy do tego czasu ustosunkują się w zakresie odrzucenia bądź przyjęcia spadku.

Zapis windykacyjny będzie nieważny, jeśli wskazany w nim przedmiot spadku został przed śmiercią spadkodawcy sprzedany. Ma on bowiem prawem dowolnego rozporządzania swoim majątkiem aż do śmierci.

Jeśli w testamencie pominięto osoby uprawnione do zachowku, oraz gdy zapis został doliczony do spadku, wówczas zapisobierca ma obowiązek wypłacić im zachowek. Wypłacona suma będzie jednak ograniczona do wysokości kwoty, o jaką się wzbogacił przyjmując zapis. Jeśli on sam jest uprawniony do zachowku, wtedy jego odpowiedzialność względem innych uprawnionych jest pomniejszona o jego własny udział w zachowku.

Co zrobić ze starym domem na atrakcyjnej działce?

Jesteś właścicielem starego domu i zastanawiasz się, co możesz z nim zrobić? A może odziedziczyłeś taki dom w spadku i obawiasz się, że będzie to większy problem, niż korzyść?

Stary dom na pierwszy rzut oka wydaje się mało atrakcyjny. Wymaga poważnego remontu, pomieszczenia są często małe, podobnie jak okna, a jego wnętrze w niczym nie przypomina nowoczesnych budynków bazujących na otwartej przestrzeni. To zniechęca do jakichkolwiek prac, dlatego też właściciele takich nieruchomości nie raz wolą dom sprzedać niż cokolwiek z nim zrobić. Muszą się jednak liczyć z tym, że nabywcę znajdą, ale za dużo niższą cenę, niż w przypadku gdyby był to dom nowy.

Tymczasem o wartości takiej nieruchomości świadczy nie tylko stan techniczny budynku, ale przede wszystkim jego lokalizacja. Jeśli dom znajduje się na atrakcyjnej działce, położonej nad jeziorem, albo blisko centrum miasta, wówczas na jego sprzedaży można dobrze zarobić. Z drugiej strony warto rozważyć adaptację takiej nieruchomości na własny kąt.

Trzeba pamiętać, że budowa domu od zera, to również poważne przedsięwzięcie. Jest z pewnością dłuższa od remontu domu już stojącego, ponieważ wymaga położenia fundamentów, podpiwniczenia, przygotowania gruntu oraz odpowiedniego czasu, aby te elementy się utrwaliły. Tymczasem remontując stary dom, nawet jeśli jest w złym stanie, można skorzystać z istniejących już fundamentów i ścian, a grunt nie wymaga już specjalnego przygotowania pod budowę. Oszczędza się tym samym sporo czasu i kilkadziesiąt tysięcy złotych, które pochłonęłoby stawienie fundamentów.

Czasem trudno wyobrazić sobie, jak mógłby wyglądać taki budynek po zmianach, a przez to dalej nie możemy zobaczyć w nim atrakcyjnej nieruchomości. Warto wówczas skorzystać z pomocy doświadczonego architekta, które tę wizję będzie mógł nam przybliżyć. Projekt lub nawet wizualizacja tego, jak budynek mógłby wyglądać, może zupełnie zmieć punkt widzenia. Wnętrze domu można bowiem otworzyć usuwając ściany działowe, przedłużyć salon za pomocą dobudówki, albo zrobić taras z wyjściem na ogród. Nie należy również zapominać o przestrzeni wokół domu, która po kilku zabiegach może zmienić swoje oblicze nie do poznania.
Jeśli nawet nie jesteśmy zainteresowani mieszkaniem w domu wolnostojącym, jego remont i sprzedaż w odświeżonym stanie może przynieść nam dużo większy zysk niż sprzedaż w stanie do remontu. Oceniając opłacalność sprzedaży i remontu takiej nieruchomości należy zawsze brać pod uwagę lokalizację. Może się bowiem okazać, że sama działka jest wiele warta. Z drugiej strony warto poświęcić trochę czasu, jeśli marzy nam się zamieszkanie w takim właśnie budynku. Chociaż jego zburzenie może wydawać się prostszym rozwiązaniem, to nie można zapominać, że rozbiórka również oznacza wiele pracy, pieniędzy i śmieci do uprzątnięcia. Warto więc czasem skorzystać z tego, co w budynku jest solidne i w dobrym stanie.

Korzystne zmiany dla spadkobierców

Zmiany w przepisach podatkowych

Od stycznia wprowadzone zostaną nowe, korzystne zmiany dla spadkobierców. Nie będą oni już musieli czekać 5 lat ze sprzedażą mieszkania, aby uniknąć płacenia podatku dochodowego. Ministerstwo Finansów zaproponowało sprzyjające w tym zakresie modyfikacje.

Obecnie osoby, które odziedziczą nieruchomość i sprzedadzą ją w ciągu 5 lat od nabycia, muszą odprowadzić podatek dochodowy w wysokości 19 % otrzymanej ceny. Okres pięcioletni liczy się od momentu śmierci spadkodawcy. Zapłaty podatku można uniknąć, jeśli uzyskane ze sprzedaży środki przeznaczy się na cele mieszkaniowe. Można wykorzystać je na zakup nowej nieruchomości lub remont posiadanego mieszkania lub domu. Warunek ten należy wykonać w ciągu dwóch lat od sprzedaży odziedziczonego mieszkania. Tak sytuacja wygląda obecnie.

Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o PIT i CIT, ordynacji podatkowej i innych ustaw. Korzystne zmiany dla spadkobierców oznaczają, że okres pięcioletni będzie naliczany nie od dnia śmierci spadkodawcy, ale od dnia nabycia przez niego lub wybudowania nieruchomości przekazanej w spadku. W wielu przypadkach będzie to oznaczać, że spadkobierca będzie mógł sprzedać nieruchomość zaraz po jej odziedziczeniu, nie będzie przy tym musiał zapłacić 19 % podatku. Nie będzie również ograniczony koniecznością wydania pieniędzy ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe.

Warto również zaznaczyć, że w ramach tej samej nowelizacji, wydłużeniu ma ulec okres, w którym nabywca nieruchomości może przeznaczyć pieniądze ze sprzedaży na cele mieszkaniowe, aby uniknąć płacenia podatku, czyli przysługiwania mu tzw. ulgi mieszkaniowej. Analogicznie bowiem jak w przypadku spadkobierców, nabywcy nieruchomości, którzy sprzedadzą je w ciągu pięciu lat od nabycia, muszą zapłacić podatek. Dla nich Ministerstwo również szykuje zmiany, ale o tym w kolejnym artykule.

Podatek od czynności cywilnoprawnych przy zbyciu nieruchomości.

Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych kojarzy się głównie z zakupem nieruchomości, jednak w niektórych sytuacjach będzie on spoczywał także na osobach, które nieruchomości właśnie się pozbyły.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi takiemu podlegają czynności określone w ustawie, np. umowa sprzedaży. Treść art. 2 pkt 4 wskazuje natomiast, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

– opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

– zwolniona z podatku od towarów i usług, poza umowami sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach.

Innymi słowy transakcja, w efekcie której dochodzi do zbycia nieruchomości, jest obciążona obowiązkiem zapłaty podatku. Z ustawy o czynnościach cywilnoprawnych wynika, że jego stawka wynosi 2% od wartości rynkowej sprzedawanego domu, mieszkania czy gruntu.

Jednakże ustawodawca i w tym zakresie przewidział wyjątki. Zwalnia się z podatku od czynności cywilnoprawnych przypadki przeniesienia własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast w drodze umów: – sprzedaży,

– dożywocia,

– o dział spadku – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

– o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

– darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

– zamiany – do wysokości wartości rynkowej nieruchomości wraz z jej częściami składowymi.

Zwolnienie to można zastosować jeśli według przepisów o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności, nabyte grunty stanowią gospodarstwa rolne, utworzą je lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego należącego do nabywcy.